Gedenktekens op de Brink, Loenen
In 1908 werd in Engeland de 49th West Riding Infantry Division opgericht. In de Eerste Wereldoorlog vocht deze divisie vooral bij de Belgische stad Ieper. In het begin van de Tweede Wereldoorlog werd de divisie eerst naar Noorwegen gestuurd en later, in mei 1940, als bezettingsmacht naar IJsland overgebracht.
Het West Riding Reconnaissance Regiment (49 Recce Regt), de verkenners van de divisie, werd op 14 januari 1941 opgericht.
Op IJsland kwam men op het idee om een ijsbeer als symbool te kiezen. Al gauw werd de bijnaam van de divisie 'Polar 'Bears’. Later ging de divisie terug naar Engeland om zich voor te bereiden op de bevrijding van Europa. De divisie vertrok op 19 juni 1944 naar Frankrijk en vocht zich een weg door Frankrijk en België. Uiteindelijk trok deze Engelse divisie onder bevel van het 2e Canadese Legerkorps Nederland binnen en bevrijdde Arnhem op 14 april 1945. Twee dagen later, op maandag 16 april 1945, bereikte het 49 Recce Regt als voorhoede van de divisie de dorpen Eerbeek en Loenen. De daar gelegerde Duitse soldaten boden nauwelijks verzet.
Toch ging het niet helemaal zonder slag of stoot. Dat kunnen we lezen in een uitgebreide tekst op dit herinneringsmonument voor het gemeenschapshuis aan de Hoofdstraat: "Op 16 april 1945 trok het C. Squadron, onderdeel van het Engelse 49th (West Riding) Reconnaissance Regiment, de ''Recce’s", op naar Loenen Veluwe vanuit Eerbeek. In de middaguren stuitten zij op tegenstand van de Duitsers, waarbij de voorste gevechtswagen – een Humber Mark IV – op de Eerbeekseweg door een Panzerfaust in brand werd geschoten. De bemanning, waaronder Sgt. W. Mould, wist zich ongedeerd in veiligheid te brengen en de Colonne trok zich terug. Enige tijd later werd Loenen omsingeld en een tweede aanval ingezet, die leidde tot de verovering van het dorp, waarbij ca. 30 gevangenen werden gemaakt."
Na de bevrijding van de dorpen gingen de gevechten met de Duitsers in overige delen van Nederland door.
De tekst op de zwerfsteen voor het gemeenschapshuis geeft ook aan wat er na de oorlog gebeurde: "De uitgebrande gevechtswagen werd enkele maanden later naar de Groenendaalseweg gesleept. Op 15 augustus 1945 werd door R.J.C. Pulle, samen met zijn zoon, het kanon van de Humber gedemonteerd en als aandenken in hun tuin opgesteld. In 1984 werd het kanon geschonken door de familie Pulle aan de Dorpsraad van Loenen Veluwe. In het bijzijn van een 30-tal veteranen, waaronder Sgt. W. Mould, werd het bevrijdingsmonument onthuld op 14 april 1984."
De tekst vervolgt met:
"Ter nagedachtenis aan de vele Engelsen, die voor onze bevrijding hun leven gaven en in het bijzonder de leden van het 49th (W.R.) Reconnaissance Regiment, zal elk jaar op Memorial Day (1e zondag na 11 november), de Engelse vlag bij dit monument halfstok worden gehesen, terwijl op 16 april als dank aan onze bevrijders deze vlag volmast zal waaien."
55 jaar na de bevrijding bood de bevolking van Loenen hun vroegere bevrijders een tweede herdenkingsmonument aan in de vorm van een ijsbeer, het divisie-embleem van de 49th (West Riding) Division.
Klik op onderstaande foto's om die op ware grootte te zien (alle foto's Jelle Reitsma)
